De dag dat Peter Levine ontdekte hoe je trauma echt kunt ontladen [BOEK REVIEW 'DE TIJGER ONTWAAKT']

Ja, hoe je stress en trauma, opgeslagen in het lichaam, hoe je dat echt kunt loslaten en ontladen? Dit voor mij eerste boek van Peter Levine geeft daar zeker antwoord op. Het heeft een hoop doen veranderen en mij persoonlijk veel geholpen, om van overleven naar een staat van volop leven te gaan.

Dit is een boek review gemaakt door meerdere stress en trauma specialisten, die werken met de methode van Peter Levine. Een review over hét boek over Somatic Experiencing: “De Tijger Ontwaakt”. Je leest in het kort het unieke verhaal waardoor Levine op zijn baanbrekende inzicht kwam. Tevens doet hij het verhaal uit de doeken over hoe een kindje als enige uit zijn klas geen last van PTSS kreeg na een ingrijpend en levensbedreigend voorval. Dit is een boek review en tegelijkertijd een verhelderende aanvulling op het boek. Mede door de verdieping van de diverse therapeuten en ervaringsdeskundigen wordt sneller duidelijk waarom deze lichaamsgerichte methode om stress, angst en trauma te ontladen zo effectief is en hoe het werkt. De unieke praktijkvoorbeelden die we uitlichten van Peter Levine zelf, laten je zien hoe je met deze manier van werken en denken PTSS echt bij de wortel aan kunt pakken. 

Waarom heet het "De Tijger Ontwaakt"?

Op de voorkant van het boek staat de krachtige tijger. En ook nog eens in een bijzondere omgeving: in de sneeuw. Als Peter Levine vertelt over het hoe en waarom van de tijger, en het ontwaken, wordt me duidelijk dat ook het sneeuwlandschap van de tijger niet willekeurig is. Het versterkt de symbolische betekenis van de Tijger die Ontwaakt. Het gaat namelijk over een beeld dat Peter kreeg bij het proces van een cliënt die uit een bevriezingsstaat kwam, uit een 'freeze'...

Blijkt namelijk, zo vertelde hij, dat de tijger een inzicht was, dat Peter Levine kreeg en zag, toen hij tijdens een sessie met cliënt (Nancy) zat. Ze raakte plotseling in een diepe stilte. Ze werd spierwit, en ze bleek amper zichtbaar te ademen. Haar hartslag was opeens bizar laag. Ze riep daarbij naar Levine toe: "Dokter ik ga dood, dokter, dokter...".

Op dat moment kreeg hij als behandelende therapeut een ingeving.

Hij zag opeens het beeld van een tijger. Die rende naar hun toe. Uit het niets kwamen zijn woorden die hij Nancy toeriep; "Nancy, REN, REN, er komt een tijger op je af". 

Nancy haar lichaam reageerde van binnenuit, en Peter zag haar benen bewegen. Bewegingen die erop duidden dat ze inderdaad denkbeeldig aan het rennen was.

Daardoor kwam ze uit haar 'freeze'. Uit haar bevriezingsreactie. Al die opgekropte energie en stress van meerdere voorvallen uit haar leven, waarbij ze niet kon vechten en vluchten, kwam eruit. Al die adrenaline en actieplannen om te vechten of vluchten, die wel worden aangemaakt, maar niet eerder konden worden geuit en afgerond, die bewegingen konden nu alsnog worden afgemaakt, vanuit haar freeze. 

In de videopodcast hierboven of beneden bij dit blog, gaan we daar nog wat dieper op in. Ook Bas Snippert geeft hierover zijn verslag.

Sindsdien, sinds het kunnen bewegen en afmaken van de spieracties, had Nancy geen last meer van de vele fobieën waar ze eerder heftige last van had. Daarom kwam ze ook bij Peter Levine in de praktijk. Toen nog om bepaalde ontspanningsoefeningen te doen, hij was nog geen Somatic Experiencing Therapeut. Dat ging hij ontwikkelen, vanaf dat moment, na de ervaring en wat hij ontdekte met de sessie op die dag met Nancy.

Somatic Experiencing was geboren.

"We hebben als mens-zoogdieren de kans, om weer net zo veerkrachtig te reageren op het dagelijks leven als dieren.

Zonder 'gijzeling' van opgekropte spanningen, stress en trauma."

Na de sessie vertelde cliënt Nancy dat ze opeens helemaal ging dissociëren, in freeze raakte, doordat ze opeens werd overvallen door een herinnering dat ze geopereerd zou worden aan haar amandelen en dat ze als kind niet verdoofd wilde worden. Ze werd met dwang vastgehouden door een aantal verpleegsters, daar kon ze niet tegenop. 

Feitelijk was dus het lichaam van Nancy als kind heel erg bang. Het voelde als levensbedreigend. Haar zenuwstelsel bereidde zich op alles voor om te kunnen vluchten of vechten. Uiteindelijk wordt zij 'ingehaald' door de acties van de zusters en wordt ze verdoofd. Dus nog met alle vecht en vlucht energie in haar lijf, komt ze in een verdoving. In een geïnitieerde freeze.

Die opgekropte 'oude' stress heeft haar steeds weer in angst gebracht, omdat het lichaam signaleert dat het wil vechten of vluchten, dat zit nog in het lichaam, dus denkt het lichaam, het is niet veilig, het vechten of vluchten is nog niet helemaal gebeurt. Het brein probeert allerlei redenen voor de angst te 'verzinnen' om het te kunnen plaatsen. Vandaar de vele fobieën. 

Het baanbrekende inzicht van Peter Levine 

De grootste ontdekking van dit voorval in de praktijk van Peter Levine is de volgende: de vecht en vlucht reactie fysiek afmaken, inclusief het zintuiglijke voelen en de spierspanningen, haalt je niet alleen uit de freeze, het zenuwstelsel kan zich ook daadwerkelijk ontladen. Hierdoor gaan de opgeslagen stress en angsten écht het lichaam uit. Het blijft structureel ontladen wat betreft die stress die eruit ging. Dus die opgekropte stress spoort het lichaam ook niet meer alarmerend aan. Wat die opgekropte 'oude' energie die er nog zat eerst wel steeds deed. 

Wat een verademing.

'De tijger ontwaakt' gaat ook over het wakker maken van het instinctieve in ons

Peter Levine heeft in zijn onderzoeken veel gekeken naar de zenuwstelsels, en de werking ervan, bij dieren. En dan met name heeft hij gekeken naar zoogdieren, omdat wij natuurlijk ook zoogdieren zijn, met een stuk extra brein: de neo-cortex.

'De Tijger Ontwaakt' laat ons ook zien hoe bij ons mensen in deze tijd het instinctieve, het natuurlijke, op de achtergrond is geraakt. Door al ons denken en in het hoofd leven is het vermogen om te ontladen vast gaan zitten. Daar hebben we wat hulp bij nodig. En dat biedt Somatic Experiencing op een hele heldere en praktische manier.

Bij dieren (in het wild) is het ontladings-mechanisme nog wel als een standaard instelling actief.  Zoals het van nature hoort te zijn.

Stel je voor, een hert is aan het weg rennen voor een tijger. Als het dier tijdens zijn vlucht zich realiseert dat de tijger hem gaat overwinnen, kan het dier in een plotselinge ‘freeze’, in een ‘shut-down’ toestand gaan. Alsof het dood is.

Wanneer het gevaar geweken is, zie je het dier langzaam weer om zich heen gaan kijken en zich oriënteren. Het checkt of het veilig is. Als het safe is, gaat de zelf-regulering van het zenuwstelsel zorgen voor ontlading van het teveel aan overlevingsenergie dat dan nog in het lichaam aanwezig is.

Je ziet dan de ogen draaien, diepe zuchten en spieren gaan trillen (maken de beweging van bijv. vluchten af).

Dat wat Nancy (de cliënt uit het boek die we net bespraken) tijdens die sessie ook kon laten gebeuren.

De manier waarop je met Somatic Experiencing het ontladingsmechanisme op aan kunt zetten heet 'penduleren' en 'titreren'. Deze technieken staan uitgebreid beschreven in het boek 'Ont-stressen kun je leren', Nu hier als e-book tijdelijk gratis.

Één kindje van de klas had geen Post Traumatische Stress klachten?

Als laatste in dit korte boekverslag nog een bijzonder voorbeeld, die de kracht en het positieve effect van bewegingen afmaken extra onderstreept.  

Peter vertelt over een voorval, een ernstige gebeurtenis, waarbij een schoolklas wordt gegijzeld. Ik zal niet te veel specifieke details beschrijven. Waar het vooral om gaat, is dat de kinderen worden ontvoerd en in een bouwvallige ruimte worden gestopt. De ruimte gaat instorten en ze kunnen er bijna niet meer uitkomen. Veel van de kinderen raakten in paniek en veel ook daardoor in een gedissocieerde toestand. In een freeze.

Een van de kindjes gaat echter over in actie, en begint bij een plek waar wat licht binnenkomt stenen weg te halen. Hij zet zijn stressreactie, de reflex om te kunnen vechten of vluchten, zet hij om in daadwerkelijke actie. Hij uit het.

Hij wordt uiteindelijk daardoor de held van de klas. Hij redde de hele klas van de dood, en ze konden allen ontvluchten van de gijzelaars. Maar er was nog iets heel positiefs als gevolg van zijn actie.

Dat jongetje, bleek achteraf ook de enige persoon te zijn die geen last had van PTSS. Geen last van Post Traumatische Stress. 

De stress als reactie op de situatie was niet door een freeze of paniek in zijn zenuwstelsel gaan zitten. De andere kinderen kampten daar nog wel mee en kregen inderdaad symptomen als slecht slapen, concentratieproblemen, afwezigheid, buikpijn en ga zo maar door.

In deze tijd, nu met Somatic Experiencing, zouden ook deze kinderen alsnog, achteraf, de opgekropte, niet geuite stress en vecht en vlucht energie, hebben kunnen ontladen. Dit ontladen kan nog vele jaren na een voorval worden ontladen. Ik werk met mensen van eind 80 die stress ontladen van net na hun geboorte bijvoorbeeld.

De basis Somatic Experiencing technieken  

In 'De Tijger Ontwaakt' komen ook de basis-technieken waarmee je stress uit je lichaam kunt ontladen aan bod. Het is alleen niet super gestructureerd en overzichtelijk. Mocht je meer willen lezen over de basis stappen die je kunt zetten met Somatic Experiencing dan verwijzen we naar het boek 'Ont-stressen kun je leren'. Daarin word je stap voor stap meegenomen langs de 3 stappen van SE van Peter Levine. Nu als e-book tijdelijk gratis.